Nasz patron

 

JAN PAWEŁ II (1920 – 2005)

 

Karol Józef Wojtyła urodził się 18 maja 1920 r. w Wadowicach. Był drugim synem Karola Wojtyły i Emilii z Kaczorowskich.  W czasie chrztu w dniu 20 czerwca 1920 r. nadano mu imiona Karol Józef. Rodzina zamieszkiwała w Wadowicach w kamienicy przy ul. Kościelnej 7. Rodzina Wojtyłów żyła skromnie, utrzymując się z pensji ojca, który był urzędnikiem wojskowym, zaś matka pracowała dorywczo jako szwaczka i zajmowała się dziećmi. Brat Edmund, zwany w domu Mundkiem, starszy od Karola o 14 lat, pobierał nauki w wadowickim gimnazjum, a później studiował medycynę w Krakowie.

Gdy Karol ukończył 6 lat, rozpoczął naukę w czteroletniej szkole powszechnej. Był chłopcem wesołym, utalentowanym i jak większość rówieśników - każdą wolną chwilę lubił spędzać na powietrzu. Na beztroskę dzieciństwa rzucała cień choroba matki. Była kobietą niedomagającą i słabą. I choć opieka nad młodszym synem sprawiała jej wiele trudności, wiązała z nim ogromne nadzieje. "Mój Lolek (gdyż tak nazywała swego młodszego syna) zostanie wielkim człowiekiem" - mawiała.

Kiedy Karol Wojtyła miał dziewięć lat, zmarła jego matka, a trzy lata później w wieku 26 lat zmarł jego starszy brat - Edmund - lekarz medycyny, który zaraził się szkarlatyną od pacjenta. Został sam z ojcem, który zajął się wychowaniem trzynastoletniego syna. Ojciec ze wszystkich sił pragnął wynagrodzić mu to podwójne sieroctwo. Nie tylko prowadził dom, robił zakupy, gotował czy prał. Był też, a może przede wszystkim, największym przyjacielem chłopca. To on zaraził Lolka miłością do gór i aktywnego życia.

We wrześniu 1930 r. Karol zdał egzamin do męskiego Państwowego Gimnazjum im. Marcina Wadowity. Była to świetna szkoła z tradycjami, w której wykładali doskonali profesorowie. Oprócz gruntownego przygotowania merytorycznego potrafili wpoić młodzieży głęboką miłość do Ojczyzny. Z nauką Lolek nie miał żadnych trudności, zawsze był prymusem. Zawdzięczał to nie tylko wybitnym zdolnościom, szczególnie humanistycznym, ale i wytężonej pracy. Już wówczas Karol Wojtyła dał się poznać jako świetny aktor, biorąc udział w sztukach teatralnych wystawianych przez szkolny teatr. Rozwijał swoje umiejętności także w pracach kółek naukowych, działających na terenie szkoły. W czasie nauki w szkole rozpoczęły się jego pierwsze próby literackie. W wadowickim gimnazjum spotkał katechetę, ks. Kazimierza Figlewicza, który wywarł ogromny wpływ na religijność przyszłego papieża. Jak sam później wspominał, to dzięki niemu zbliżył się do parafii, został ministrantem, organizując także ministranckie kółko. W 1938 roku zdał egzamin dojrzałości z bardzo dobrymi wynikami i rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zmienił także miejsce zamieszkania, bowiem w roku rozpoczęcia studiów przeprowadzili się wraz z ojcem do Krakowa. Zamieszkali na ul. Tynieckiej 10 w dzielnicy Krakowa - Dębnikach.

1 września 1939 r. hitlerowskie Niemcy zaatakowały Polskę. Rozpoczęła się II wojna światowa. Wybuch wojny utrudniał kontynuację studiów, tym bardziej, że uczelnie wyższe zostały przez okupanta zamknięte. W tej sytuacji Karol Wojtyła, by nie zostać wcielony do wojska albo wysłany na roboty przymusowe do Rzeszy, musiał znaleźć zatrudnienie. Podjął pracę w zakładach chemicznych Solvay, a później w kamieniołomie na Zakrzówku.  W tym samym czasie na Uniwersytecie Jagiellońskim rozpoczęło się tajne nauczanie. Słuchaczem tajnych kompletów został także Karol.

18 lutego 1941 r. po ciężkiej chorobie zmarł ojciec, Karol Wojtyła, wówczas 21 -letni młodzieniec, został zupełnie sam na świecie.

Na początku lat czterdziestych, po śmierci ojca, związał się z Teatrem Rapsodycznym. Wziął też udział w kilku przedstawieniach. Mimo ciężkiej pracy fizycznej, Karol nie zapominał o swym rozwoju duchowym. Oprócz zainteresowania teatrem dużo uczył się i pisał. Z tego okresu pochodzą jego wiersze i dramaty biblijno-historyczne.

II wojna światowa dostarczyła młodemu wrażliwemu aktorowi i poecie wielu bolesnych przeżyć. Obserwując trudną sytuację wojenną, postanowił nieść pomoc i pocieszenie ludziom, zostając księdzem. Na jednej z prób teatralnych w 1942 r. Karol niespodziewanie oświadczył przyjaciołom, że zamierza studiować teologię. Nie przerywając pracy fizycznej w Solvayu, Karol Wojtyła wstąpił do tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie i jednocześnie rozpoczął studia konspiracyjne na Wydziale Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ówczesnym krakowskim arcybiskupem, a jednocześnie i przywódcą duchowym Polaków, był ks. Adam Sapieha. Zajął się on młodym Karolem Wojtyłą, widząc w nim dobrze zapowiadającego się duchownego. 1 listopada 1946 r. właśnie z jego rąk Wojtyła przyjął kapłańskie święcenia. W Dzień Zaduszny świeżo upieczony ksiądz odprawił mszę prymicyjną w Krypcie św. Leonarda na Wawelu. W tym doniosłym wydarzeniu towarzyszył mu ksiądz Kazimierz Figlewicz, któremu jeszcze w Wadowicach ministrant Lolek służył do mszy.

W listopadzie 1946 r. wyjechał na półtoraroczne studia teologiczne do Rzymu. Każdą wolną od nauki chwilę poświęcał na zwiedzanie miasta i okolic. Odwiedził też wszystkie włoskie sanktuaria. Do Krakowa powrócił 15 czerwca 1948 r. i został wikarym w Niegowici, a potem w parafii Św. Floriana w Krakowie.

Ksiądz Karol szczególnie dużo czasu spędzał z młodymi ludźmi. Zaraził ich swoją pasją teatralną i literacka, organizował wycieczki i modlił się. Zaś w czasie pobytu w parafii krakowskiej, zgodnie z przewidywaniami metropolity Adama Sapiehy, Karol Wojtyła perfekcyjnie połączył działalność duszpasterską i wychowawczą z twórczością literacką i filozoficzną. To właśnie podczas pracy w tej parafii zaczął angażować się w ruch duszpasterstwa akademickiego. Ze swoimi studentami organizował wędrówki w góry, przekazując im w czasie tych wypraw prawdy wiary, naukę Kościoła, zachęcając do życia zgodnie z nią. Rozwijał swoje talenty pisarskie, ale także i naukowe. Kiedy w 1954 r. władze zamknęły Wydział Teologii na Uniwersytecie Jagiellońskim, zaczął wykłady w seminariach w Katowicach, Częstochowie i Krakowie, a także na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (tu ponad 20 lat kierował Katedrą Etyki).

Uroczystą sakrę biskupią Karol Wojtyła otrzymał 28 września 1958 r., w święto św. Wacława, w katedrze wawelskiej. Za dewizę biskupią wybrał sobie słowa "Totus Tuus" (Cały Twój), wyrażające oddanie się Chrystusowi i zawierzenie Matce Bożej. Biskup Wojtyła rzucił się z zapałem w wir duszpasterskiej posługi. Nieustannie wizytował parafie, udzielał sakramentów, głosił homilie, prowadził rekolekcje, konferencje naukowe, brał udział w rozmaitych uroczystościach. Dzięki licznym kontaktom z kapłanami i świeckimi z całej archidiecezji doskonale orientował się w jej problemach. Na zajęcia ze studentami zupełnie zabrakło mu czasu. Dopiero w roku akademickim 1960/61 zatrudnił się na pół etatu na Katedrze Etyki KUL, by prowadzić przynajmniej kilka godzin zajęć tygodniowo. Z czasem spotkania przeniosły się do Krakowa - biskup Wojtyła zapraszał na nie studentów i wykładowców z KUL-u i UJ, potem już tylko wykładowców. Często chodził z nimi na spacery, dyskutując. W ścisłym gronie współpracowników z Lublina wyjeżdżał też na narty.  Podczas tych wypraw profesorowie wymieniali informacje o wydarzeniach z życia katedry i dyskutowali nad pracami z zeszytów "Roczników Filozoficznych KUL", których biskup Wojtyła był redaktorem naukowym. W 1962 r. Wojtyła został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. 

Jesienią 1962 r. biskup Wojtyła wyjechał wraz z dziesięcioma polskimi biskupami do Rzymu na otwarcie pierwszej sesji Soboru Watykańskiego II. Czynnie uczestniczył w pracach soboru, po którym stał się ceniony za swoją wiedzę, umiejętność słuchania, a także śmiałość i antykomunizm.

30 grudnia 1963 r. papież Paweł VI mianował biskupa Wojtyłę arcybiskupem metropolitą krakowskim. Oficjalnie nominację ogłoszono w styczniu 1964 r.

Ks. doc. dr Karol Wojtyła został ordynariuszem krakowskim.

Kardynalski biret z rąk papieża Pawła VI otrzymał w wieku 47 lat, a jego kościołem tytularnym stał się kościół św. Cezarego Męczennika na Palatynie. Był jednym z najmłodszych żyjących purpuratów. Kardynalski ingres do archikatedry na Wawelu metropolita krakowski odbył 9 lipca 1967 r.  Jedną z pierwszych decyzji nowego kardynała było zarządzenie odbudowy katedry wawelskiej i odnowienia grobów pochowanych w niej królów i królowych.  Niecodziennym wydarzeniem było odwiedzenie przez kardynała 28 lutego 1969 r. synagogi w żydowskiej dzielnicy Krakowa - Kazimierzu. Pracował nieustannie. Dużo uwagi poświęcał tworzeniu Wydziału Filozoficznego w powstałej z jego inicjatywy Papieskiej Akademii Teologicznej.

Po śmierci papieża  Jana Pawła I mającej miejsce 29 września 1978 r. polski kardynał Karol Wojtyła poleciał do Rzymu w towarzystwie prymasa Stefana Wyszyńskiego na pogrzeb i drugie tego roku konklawe. 16 października 1978 r. Karol Wojtyła został wybrany na papieża (po raz pierwszy od 456 lat nie został nim Włoch), przybrał imię Jan Paweł II i wbrew zwyczajowi przemówił do tłumu na placu św. Piotra „w naszym języku włoskim”. Podczas inauguracji pontyfikatu wygłosił przesłanie: „Nie lękajcie się! Otwórzcie drzwi Chrystusowi!”.

 Jan Paweł II objął rządy w Watykanie, gdy świat był podzielony na dwa obozy, a nad ludzkością wisiała groźba nuklearnej zagłady. W tej atmosferze nowy papież bardzo szybko rozpoczął podróże po całym świecie. W pierwszą podróż apostolską Jan Paweł II udał się w styczniu 1979 r. do Ameryki Łacińskiej. Jako papież łączył w sobie dwie unikalne cechy: był przywódcą Kościoła, a jednocześnie serdecznym ojcem szukającym bliskiego kontaktu ze swoimi dziećmi. To właśnie ta wyjątkowa kombinacja cech przyniosła mu ogromną popularność na całym świecie. Do Polski przybył po raz pierwszy w czerwcu 1979 r. Na Placu Zwycięstwa w Warszawie padły wówczas z ust Papieża - Rodaka słowa będące iskrą wzniecającą zmiany w bloku komunistycznym: „Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!” Ojciec Święty podtrzymywał też swój naród na duchu po zgnieceniu przez władzę „Solidarności”. 

Do Polski odbył w sumie 8 pielgrzymek. W czasie swojego pontyfikatu Jan Paweł II odbył 146 podróży apostolskich na terenie Włoch. Jako biskup Rzymu odwiedził 317 z 333 parafii rzymskich. Odbył 104 pielgrzymki zagraniczne, będące wyrazem stałej troski Następcy Piotra o cały Kościół. Papież Jan Paweł II odbył podróże apostolskie nawet do najbardziej odległych krajów świata, odwiedził niemalże wszystkie kontynenty, przyjeżdżał także do krajów, w których chrześcijanie przedstawiają niewielką liczbę. Najczęściej odwiedzał ukochaną ojczyznę - Polskę, a także Francję i USA. Był także pierwszym papieżem, jakiodwiedził Wielką Brytanię, która od pięciu wieków nie akceptuje urzędu papieża. W dziesięć lat po upadku komunizmu papież spełnił kolejne ze swych marzeń - stanął na Ziemi Świętej. Do końca niespełnione zostało papieskie marzenie o odwiedzeniu Rosji. Nie udało się rozwiązać konfliktu z Kościołem Prawosławnym.

W dniu 13 maja 1981, podczas audiencji generalnej na Placu św. Piotra w Rzymie o godzinie 17: 19, Jan Paweł II został postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Ali Agcę. Ochrona przewiozła Jana Pawła II do kliniki Gemelli, gdzie poddano papieża sześciogodzinnej operacji. Do pełni zdrowia jednak nigdy nie wrócił. Mimo to nawet w najmniejszym stopniu nie zrezygnował ze swojej dotychczasowej aktywności, nigdy też nie ukrywał swojego stanu zdrowia, pokazując ludziom na całym świecie, jak radzić sobie z cierpieniem. Papież wierzył, że swoje ocalenie nie zawdzięczał tylko szczęściu. Wyraził to słowami: „Jedna ręka strzelała, a inna kierowała kulę”.

W czasie całego pontyfikatu Jan Paweł II nawiązywał dialog z wyznawcami innych religii, a także dbał o budowanie jedności pomiędzy Kościołami chrześcijańskimi. W sierpniu 1985 r. papież przemawiał do 80 tys. młodych muzułmanów w Casablance, w kwietniu 1986 jako pierwszy w historii zwierzchnik Kościoła rzymskokatolickiego odwiedził synagogę w Rzymie. Z jego inicjatywy w Asyżu odbył się w 1986 r. Światowy Dzień Modlitw o Pokój, w którym uczestniczyli przedstawiciele niemal wszystkich religii świata. Papież próbował zbliżyć też do siebie chrześcijan różnych wyznań - ogłosił list z okazji 500 rocznicy urodzin Marcina Lutra (1983), spotkał się z patriarchą Konstantynopola, złożył wizytę w katedrze Canterbury i w rzymskim zborze ewangelickim.

W 1991 r. Papież apelował o pokój w Zatoce Perskiej, a potem na Bałkanach. Przemawiając w 1995 r. w siedzibie ONZ, bronił uniwersalności praw człowieka i wzywał Narody Zjednoczone, by podjęły "ryzyko solidarności, a tym samym ryzyko pokoju".

To Jan Paweł II wprowadził Kościół w Trzecie Tysiąclecie. Podczas Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 Papież dokonał rachunku sumienia Kościoła i prosił Boga o wybaczenie jego win; odbył też podróż do Ziemi Świętej - Jordanii, Betlejem, Jerozolimy (historyczna wizyta w Instytucie Pamięci Narodowej Yad Vashem i modlitwa przy Ścianie Płaczu).

Przed referendum w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej Papież apelował do rodaków: „Europa potrzebuje Polski. Kościół w Europie potrzebuje świadectwa wiary Polaków. Polska potrzebuje Europy. Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej”.

Papież chętnie spotykał się z młodymi ludźmi i poświęcał im dużo uwagi. Na spotkanie w Rzymie 31 marca 1985 r., który ONZ ogłosiło Międzynarodowym Rokiem Młodzieży napisał list apostolski na temat roli młodości jako okresu szczególnego kształtowania drogi życia, a 20 grudnia zapoczątkował tradycję Światowych Dni Młodzieży. Odtąd co roku przygotowywał orędzie skierowane do młodych, które stawało się tematem tego międzynarodowego spotkania, organizowanego w różnych miejscach świata.

Na uwagę zasługują również dokumenty papieskie. Wśród najważniejszych trzeba wyliczyć: 14 encyklik, 15 adhortacji apostolskich, 11 konstytucji apostolskich i 45 listów apostolskich.

Ojciec Święty przewodniczył 147 ceremoniom beatyfikacyjnym, w czasie których ogłosił 1338 błogosławionych (w tym 154 Polaków) i 51 uroczystościom kanonizacyjnym ogłaszając 482 świętych (w tym 9 Polaków oraz 2 świętych związanych z Polską). Przewodniczył 9 konsystorzom i mianował 231 kardynałów (jednego in pectore), w tym 10 Polaków. Przewodniczył też 6 zebraniom plenarnym Kolegium Kardynalskiego.

W trakcie swojego pontyfikatu zwołał 15 synodów biskupów: 6 synodów generalnych zwyczajnych, jeden synod generalny nadzwyczajny i 8 synodów specjalnych.

Żaden z papieży nie spotkał się z tyloma osobami w trakcie środowych audiencji generalnych (blisko 1200), w których uczestniczyło prawie 18 milionów pielgrzymów, nie licząc audiencji prywatnych i ceremonii religijnych. Tylko w trakcie Jubileuszu Roku 2000 spotkał się z 8 milionami wiernych. Do tego dochodzą miliony wiernych w trakcie pielgrzymek, które odbył na całym świecie. Przyjął głowy państw w trakcie 38 wizyt oficjalnych oraz udzielił 738 audiencji i spotkań z głowami państwa, odbył 246 audiencje i spotkania z premierami państw.

Jan Paweł II od początku lat 90 cierpiał na postępującą chorobę Parkinsona. Mimo licznych sugestii ustąpienia z funkcji, które nasilały się w mediach zwłaszcza podczas kolejnych pobytów papieża w szpitalu, pełnił ją aż do śmierci. Nagłe pogorszenie stanuzdrowia papieża rozpoczęło się 1 lutego 2005 r. Przez ostatnie dwa miesiące życia Jan Paweł II wiele dni spędził w szpitalu i nie udzielał się publicznie. Dwukrotnie przebywał w klinice Gemelli, a lekarze dokonali zabiegu tracheotomii. W czasie Świąt Wielkiej Nocy milczący Papież po raz ostatni, tym razem pośrednio, prowadził Liturgię Wielkiego Tygodnia. 27 marca 2005 Jan Paweł II udzielił w Wielką Niedzielę milczącego błogosławieństwa „Urbi et Orbi”. 

W czwartek 31 marca wystąpił u Ojca Świętego wstrząs septyczny połączony z zapaścią sercowo-naczyniową. Uszanowano wolę papieża, który chciał pozostać w domu. Podczas mszy przy jego łożu, którą Jan Paweł II koncelebrował z przymkniętymi oczyma, kardynał Marian Jaworski udzielił mu sakramentu namaszczenia. 2 kwietnia o godz. 7.30 papież zaczął tracić przytomność a o godz. 19.00 wszedł w stan śpiączki. Monitor wykazał postępujący zanik funkcji życiowych. O godz. 21.37 osobisty papieski lekarz Renato Buzzonetti stwierdził śmierć Jana Pawła II.

Ojciec Święty Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 r. po zakończeniu Apelu Jasnogórskiego, w pierwszą sobotę miesiąca i wigilię Święta Miłosierdzia Bożego, w 9665 dniu swojego pontyfikatu. W ciągu ostatnich dwóch dni życia towarzyszyli mu nieustannie wierni z całego świata.

Pogrzeb Jana Pawła II odbył się w piątek 8 kwietnia 2005 r., w którym uczestniczyło na placu św. Piotra ok. 300 tys. wiernych oraz 200 prezydentów i premierów a także przedstawiciele wszystkich wyznań świata, w tym duchowni islamscy i żydowscy. Po zakończeniu nabożeństwa żałobnego, w asyście tylko duchownych z najbliższego otoczenia, papież został pochowany w podziemiach bazyliki św. Piotra w Grotach Watykańskich, w krypcie Jana XXIII, beatyfikowanego w 2000 r.

13 maja 2005 r. następca Papieża - Polaka - papież Benedykt XVI zezwolił na natychmiastowe rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła II, udzielając dyspensy od pięcioletniego okresu oczekiwania od śmierci kandydata, jaki jest wymagany przez prawo kanoniczne. Formalny proces rozpoczął się 28 czerwca 2005 r., a 2 kwietnia 2007 zakończyła się faza diecezjalna procesu.  Wszystkie akta i dokumenty zostały przekazane do watykańskiej Kongregacji ds. kanonizacyjnych. Po podpisaniu dekretu o heroiczności cnót Jana Pawła II i o cudzie, jaki miał miejsce za jego wstawiennictwem papież Benedykt XVI wyznaczył termin beatyfikacji swojego poprzednika.

Beatyfikacja Jana Pawła II nastąpiła w dniu 1 maja 2011 r. w Święto Miłosierdzia Bożego podczas uroczystej mszy na Placu św. Piotra w Rzymie. Po uroczystościach 2 maja 2011 trumna ze szczątkami Papieża - Polaka została złożona w Kaplicy Świętego Sebastiana Bazyliki Świętego Piotra, a przykryto ją płytą z białego marmuru, na której widnieje napis: „Beatus Ioannes Paulus PP II”.

 

Encykliki papieskie Jana Pawła II:

·         Redemptor hominis, 4 III 1979 r.,

·         Dives in misericordia, 30 XI 1980 r.,

·         Laborem exercens, 14 IX 1981 r.,

·         Slavorum Apostoli , 2 VI 1985 r.,

·         Dominum et vivificantem, 18 V 1986 r.,

·         Redemptoris Mater, 25 III 1987 r.,

·         Sollicitudo rei socialis, 30 XII 1987 r.,

·         Redemptoris mission, 7 XII 1990 r.,

·         Centesimus annus, 1 V 1991 r.,

·         Veritatis splendor, 6 VIII 1993 r.,

·         Evangelium vitae, 25 III 1995 r.,

·         Ut unum sint, 25 V 1995 r.,

·         Fides et ratio, 15 X 1998 r.,

·         Ecclesia de Eucharistia, 17 IV 2003 r.

 Pozycje książkowe autorstwa Karola Wojtyły (okres poprzedzający pontyfikat):

·           Renesansowy psałterz – Kraków 1999; młodzieńczy zbiór wierszy powstałych przed II wojną światową;

·           Świętego Jana od Krzyża nauka o wierze - napisana po łacinie rozprawa doktorska, ogłoszona w czasopiśmie „Collectanea Theologica” XXI: 1950, a streszczenie polskie w "Ateneum Kapłańskim" 1950, z. 1;

·           Wykłady lubelskie – Lublin, KUL, 1986; zapis wykładów z filozofii głoszonych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w latach 1954 –1956;

·           Elementarz etyczny – Kraków 1983; szkice zamieszczane pierwotnie w Tygodniku Powszechnym w roku 1957;

·           Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera – Lublin, KUL, 1959; książka habilitacyjna na temat Maxa Schelera,

·           Miłość i odpowiedzialność – Lublin, KUL, 1960; monografia przedstawiająca analizę psychologiczną, filozoficzną i teologiczną zjawiska miłości;

·           Osoba i czyn – Kraków 1969; studium z zakresu antropologii chrześcijańskiej, inspirowane przez fenomenologię i tomizm;

·           U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II – Kraków 1972; monografia na temat II Soboru Watykańskiego i jego dorobku intelektualnego

·           Znak, któremu sprzeciwiać się będą – Poznań, Pallottinum, 1976 (wersja ocenzurowana przez cenzurę prewencyjną PRL); edycja pełna: Znak sprzeciwu. Paryż, Editions du Dialogue, 1980; zapis rekolekcji głoszonych w Watykanie na prośbę papieża Pawła VI

·           Poezje i dramaty – Kraków, Znak, 1979; całość dorobku artystycznego autora (prócz młodzieńczych psalmów oraz późnego Tryptyku rzymskiego); utwory poetyckie, dramaty także esej O teatrze słowa;

·           Aby Chrystus się nami posługiwał – Kraków, Znak, 1979; zbiór esejów z całego okresu pracy twórczej sprzed pontyfikatu;

·           Zagadnienie podmiotu moralności – Lublin, KUL, 1991; zespół rozpraw z zakresu etyki.

 Pozycje książkowe autorstwa Jana Pawła II (okres pontyfikatu):

·           Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa – Watykan 1986; monografia na temat, jak to nazwał autor, "teologii ciała", także godności integralnie ujętej osoby ludzkiej;

·           Przekroczyć próg nadziei - książka-wywiad, w której Jan Paweł II odpowiada na pytania Vittoria Messoriego – Lublin, 1994, KUL;

·           Dar i Tajemnica – wspomnienia z lat młodzieńczych Karola Wojtyły, studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Seminarium Krakowskim, a także pierwszych lat kapłaństwa i studiów w Rzymie,1996;

·           Tryptyk rzymski (poemat) – Kraków, 2003, Wydawnictwo Literackie;

·           Wstańcie, chodźmy – refleksje o czasach sprawowania godności biskupa przez Karola Wojtyłę oraz o pierwszych latach pontyfikatu, Kraków, 2004, Wydawnictwo św. Stanisława;

·           Pamięć i tożsamość –zbiór filozoficznych i historycznych refleksji, a także wspomnień papieża na takie tematy jak: demokracja, wolność i prawa człowieka, a także totalitaryzmu XX wieku, Kraków, 2005, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

 

Wielkie słowa

"(...)człowiek nie urzeczywistni, 
nie zrealizuje siebie samego, 
jak tylko przez bezinteresowny dar z siebie samego. 
To jest wielki program. Na całe życie."

"Nie lękajcie się iść w przyszłość przez Bramę, którą jest Chrystus. Wierzcie Jego Słowom, wierzcie Jego miłości. 
W Nim jest nasze zbawienie."

"Zanieście przyszłym pokoleniom świadectwo wiary, 
nadziei i miłości. Bądźcie wytrwali."

"Nie wystarczy przekroczyć próg, trzeba iść w głąb. 
Idźcie wiernie drogą Chrystusa w nowe czasy. 
Jezus Chrystus wczoraj, dziś i na wieki."

"Na drodze, którą jest Chrystus nie jesteście nigdy sami. 
Jest z Wami Duch Święty Pocieszyciel."

"Nie lękajcie się wyzwań jakie stawia przed Wami świat. Przyjmijcie Ducha Świętego. 
On Was wszystkiego nauczy."
                                                                                   (J14, 26)

"Podnieście głowy i zobaczcie cel Waszej drogi. 
Jeśli idziecie z Chrystusem, jeśli przewodzi Wami Duch Święty, to nie może być innego celu jak dom Ojca, który jest w niebie. Tego celu nie można stracić z oczu. (?) 
Nie chodzi o ten czas, który przeminie. 
Tu chodzi o wieczność."

"Miejcie odwagę żyć dla miłości. Miejcie odwagę."

"Podnieście głowy. Nie lękajcie się patrzeć w wieczność. 
Tam czeka Ojciec, Bóg, który jest miłością."

"Żyjcie w obecności Chrystusa. 
Uczyńcie Go Panem każdej chwili. 
Każdej chwili Waszej codzienności. 
Uczyńcie Go Panem Waszej przyszłości."

"Nie lękajcie się zawsze wybierać Chrystusa. 
Niech ten wybór kształtuje Waszą teraźniejszość i waszą przyszłość. Niech nadaje kształt Waszemu życiu."

"Dziś te Jezusowe Słowa kieruję do każdego i każdej z Was: Wypłyń na głębię! Zawierz Chrystusowi, pokonaj słabość 
i zniechęcenie i na nowo wypłyń na głębię! 
Odkryj głębię własnego ducha. Wnikaj w głębię świata."

"Przyjmij Słowo Chrystusa, zaufaj Mu 
i podejmij swą życiową misję."

"Ludzie nowego wieku oczekują Twojego świadectwa. 
Nie bój się! Wypłyń na głębię! 
Jest przy Tobie Chrystus."

"Niech lampy Waszej wiary, nadziei i miłości nigdy nie gasną. Niech będą światłem dla świata."

"Postawcie Eucharystię w centrum swojego życia osobistego i wspólnotowego. Kochajcie ją, adorujcie ją, sprawujcie ją przede wszystkim w niedzielę, dzień Pański. Żyjcie Eucharystią, dając świadectwo miłości Boga do ludzi."

Niech tajemnica Eucharystii ogarnie całe wasze życie. 
Niech z Eucharystii czerpie moc wasza miłość Boga i braci, niech rozpala się wasza wiara i umacnia nadzieja.

"Wpatrujcie się z ufnością w Chrystusa, odnówcie swą miłość ku Temu, który jest obecny w Eucharystycznym Sakramencie! On jest boskim Gościem duszy, 
oparciem w każdej słabości, mocą w każdej próbie, 
pociechą w każdym cierpieniu, jest chlebem życia, ostatecznym przeznaczeniem człowieka."

"Tylko dzięki Jezusowi, który ofiarowuje się nam pod postaciami chleba i wina, życie ludzkie osiąga swą pełnię: "Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym."

"Eucharystia to wielka szkoła braterskiej miłości. 
Kto często spożywa eucharystyczny Chleb, nie może pozostawać nieczuły na potrzeby braci, ale musi 
wraz z innymi budować, przez konkretne czyny 
cywilizację miłości."

"W Eucharystii szukajcie światła i odwagi 
dla waszej codziennej posługi, 
byście stawali się uczniami boskiego Mistrza."

"Nie lękajcie się mówić o Bogu i nosić z podniesionym czołem oznaki wiary."

"Różaniec - znak ocalenia dla świata."

"Wasze zawody są różne. Musicie dobrze rozważać. 
W jakim stosunku na każdej z tych dróg pozostaje 
"bardziej być" do "więcej mieć". 
Ale nigdy samo "więcej mieć" nie może zwyciężyć. (?) 
Bo wtedy człowiek może przegrać rzecz najcenniejszą: 
swoje człowieczeństwo, swoje sumienie, swoją godność. 
To wszystko, co stanowi także 
perspektywę życia wiecznego."

"Przyszłość Polski zależy od Was. I musi od Was zależeć! 
To jest nasza Ojczyzna! To jest nasze "być" i nasze "mieć"! 
I nikt nie może pozbawić nas prawa ażeby przyszłość tego naszego "być" i "mieć" nie zależała od nas."

Dla chrześcijanina nigdy sytuacja nie jest beznadziejna. Chrześcijanin jest człowiekiem nadziei.

Każdy z Was, młodzi przyjaciele znajduje w życiu jakieś swoje Westerplatte. Jakiś wymiar zadań, który trzeba podjąć 
i wypełnić. Jakąś słuszną sprawę, o którą nie można nie walczyć. Jakiś obowiązek, powinność, od której nie można się uchylić, nie można zdezerterować. 
Wreszcie jakiś porządek prawd i wartości, które trzeba utrzymać i obronić - tak jak to Westerplatte, 
w sobie i wokół siebie.

(...)zostaliście wyposażeni w wielorakie dary i talenty. 
Nie przestawajcie za nie dziękować Temu, 
który "hojnie darzy, łaską i chwałą. 
Nie odmawiajcie dobrodziejstw postępującym nienagannie." Odkrywajcie w sobie te zdolności, cieszcie się nimi, 
i rozwijajcie je z Bożą pomocą. 
Nieście je jako dary Ducha Świętego wszystkim, 
którzy potrzebują Waszego miłosierdzia.

Zanim stąd odejdę, proszę was, abyście całe to duchowe dziedzictwo, któremu na imię "Polska", raz jeszcze przyjęli
z wiarą, nadzieją i miłością. Taką, jaką zaszczepia w nas Chrystus na chrzcie świętym. Abyście nigdy nie zwątpili 
i nie znużyli się, i nie zniechęcili, abyście nie podcinali sami tych korzeni, z których wyrastamy.

Proszę was: abyście mieli ufność nawet wbrew każdej waszej słabości, abyście szukali zawsze duchowej mocy 
u Tego, u którego tyle pokoleń ojców naszych i matek ją znajdowało, abyście od Niego nie odstąpili, abyście nigdy 
nie utracili tej wolności ducha, do której On wyzwala człowieka, abyście nigdy nie wzgardzili tą miłością, 
która jest "największa", która się wyraziła przez Krzyż, 
a bez której życie ludzkie nie ma ani korzenia, ani sensu.

Musicie od siebie wymagać, 
nawet gdyby inni od was nie wymagali. 
Wbrew wszystkim mirażom ułatwionego życia 
musicie od siebie wymagać. 
To znaczy właśnie więcej "być".

Szkoła to poszerzony dom rodzinny.

                                                                                /Jan Paweł II/